Tuhfe Şarihi Hayati Ahmed Efendi

Hayati Ahmed Efendi;
Memleketi Elbistan’da on yıl kadar müftülük, Ayasofya’da müderrislik yapmış; Bağdat ve Bosna kadılıklarında bulunmuş; bir tanesi Osmanlı’da basılan ilk otuz kitap içerisinde olmak üzere din, dil ve eğitim konularında yirmi kadar eser vermiş;Sümbülzade Vehbi’nin Tuhfe ve Nuhbe’sini şerhetmiş; Türkçe, Arapça, Farsça şiirler yazmış; Elbistan’da kütüphane kurmuş bir ilim adamıdır.
Bu çalışmada;
Hayatı, eserleri ve şeceresiyle birlikte kütüphanesinde bulunan ve günümüze gelebilen eserlerinin listesi ile kasidelerinin yanısıra dönemin padişahı III.Selim’e sunduğu, kıyamete tarih biçenlere reddiye mahiyetindeki Tehafüt-i Müstahrece adlı eserinin çevirim yazısı, sadeleştirilmiş hali ve tıpkı basımına da yer verilmiştir.

Eya kan-ı adalet, hakim-i Bağdad hoş geldin
Ki kıldın maskat-ı re’sin behişt-abad hoş geldin

Şeref-yab etdin Elbistan’ı sen yümn-i kudumünle
Edip sükkan-ı pür-ahzanını dil-şad hoş geldin

Gidip Bağdad’a resm-i adl ü dadı eyledin icra
Hemal-i şahne-i iklim-i adl ü dad hoş geldin

Adilin çeşm-i bina görmemiştir ilm-i hikmette
Seza, olsan Aristo’ya eğer üstad hoş geldin

Kemaline bu dem ibn’l-Kemal’in nakslar verdin
Ulum u ma’rifette ettin istifrad hoş geldin
(..)
Eya Ahmed Efendi vey Hayat-i sühan-perver
Hakikat söylerim vasfın değil isnad hoş geldin

(Çelebizade Ali İlmi Efendi’nin Hayati Efendi’nin Elbistan’a gelişi şerefine söylediği Hoşgeldin kasidesinden)